Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Dünya genelinde yaşanan Covid-19 salgını gelişmiş ekonomileri altüst ettiği gibi ülkemizde de ekonomik yıkıma sebep olmuştur. Salgın sonrası bazı işyerlerinin kapısına kilit vurulmuş, bazıları ise gerekli her türlü sağlık önlemlerini almak suretiyle haftalık çalışma sürelerini azaltarak çalışmaya devam etmiştir. Beklenmeyen olayların meydana gelmesinden sonra ortaya çıkan ekonomik yıkımı atlatmak ve çalışanlara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlamak üzere İşsizlik Sigortası Fonu tarafından kısa çalışma ödeneği adı altında ödeme yapılan ödemeye kısa çalışma ödeneği denir. Kısa çalışma ödeneği ile emeği ile geçinen ve emeğinden başka geliri olmayan çalışanlara normal çalışma ücretlerinin altında bir ödeme yapılmak suretiyle yaşamlarını sürdürmeleri sağlanır.

Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir. Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılmaktadır. Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır. Cumhurbaşkanı kararı ile üç aylık süre altı aya kadar uzatılabilir. Cumhurbaşkanı tarafından kısa çalışma süresi bir ay uzatılmıştır.

Kısa çalışma ödeneğine genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerin meydana gelmesi halinde işverenler tarafından yapılmaktadır. Covid-19 un ülke genelinde yarattığı ekonomik kriz nedeniyle işverenler tarafından kısa çalışma ödeneği başvuruları yapılmaktadır.

Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir.

Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirlenir.

Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 4857 sayılı İş yasası Md. 24/III numaralı bendinde ve Md.40’da öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar. Bu bir haftalık süre içerisinde ücret ve prim yükümlülükleri işverene aittir. Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.

Kısa çalışma ödeneği hangi şartlarda ödenir?

Genel ekonomik kriz ile ulusal veya uluslararası ekonomilerde ortaya çıkan olayların, Covid-19 salgınında olduğu gibi ülkemiz ekonomisini ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkilemesi ve sarsması halinde işyeri sahibinin başvurması halinde ödenir.

Bölgesel kriz ile ulusal veya uluslararası olaylardan dolayı belirli bir il veya bölgede faaliyette bulunan işyerlerinin ekonomik olarak ciddi şekilde etkilenmesi ve sarsılması halinde kısa çalışma ödeneği ödenir.

Sektörel kriz ile ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olaylardan doğrudan etkilenen sektörler ve bunlarla bağlantılı diğer sektörlerdeki işyerlerinin ciddi anlamda ekonomik krize girmesi halinde kısa çalışma ödeneği ödenir.

Zorlayıcı sebep ile de işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan deprem, yangın, su baskını, Covid-19 gibi salgın hastalık, seferberlik ve benzeri nedenlerden dolayı da kısa çalışma ödeneği ödenir.

Kısa çalışma ödeneğine başvuru şartlarının oluştuğunu düşünen işveren, genel ekonomik, bölgesel veya sektörel kriz ile zorlayıcı sebeplerin işyerine olan etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu açıklayarak, bunlara ilişkin kanıtları ile işyerine ait bilgi ve belgeleri de ibraz ederek İş Kura başvurmalıdır.

Kısa çalışma için başvuru yapıldığında bu hallerin oluşup oluşmadığına İşkur yönetim kurulunca karar verilmektedir. Zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde ayrıca yönetim kurulu kararı gerekmemektedir. İşletmeden kaynaklanan nakit akışında bozulma, yönetsel sorunlar veya pazar daralması gibi nedenler kısa çalışmaya gerekçe oluşturmamaktadır.

Kısa çalışma ödeneğinden faydalanma koşulları nelerdir?

İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, işverence kuruma yapılan başvurunun uygun bulunmasının yanında, kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün içinde kesintisiz çalışmış olması ve son üç yıl içinde adına en az 600 gün işsizlik sigortası primi yatırılmış olması gerekir. Ayrıca zorlayıcı nedenlerle ödenek alınacak olunması halinde ödeneğe esas süre, 4857 sayılı yasa Md. 24’e göre işyerinde zorlayıcı sebeplerle işin bir haftadan daha uzun süre durması halinde bu süreden sonra başlamaktadır.

Kısa çalışma ödeneğinin miktarı nedir ve hangi süreyle ödenir?

Günlük kısa çalışma ödeneği nasıl hesaplanmaktadır? Sigortalıya yapılacak olan günlük ödeme sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları üzerinden hesaplanacak günlük ortalama kazancın %60’ı üzerinden yapılır. Ancak bu şekilde yapılacak hesaplama sonucunda bulunan tutar, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez. Kısa çalışma ödeneği en fazla üç ay için ve işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde aylık olarak işçiye ödenmektedir. Kısa çalışma ödeneği süresinde çalışanların genel sağlık sigortası primleri ödenmekte olup, kısa vadeli sigorta kollarına ait primlerle emeklilik için gerekli olan uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin primler ödenmez.

Kaynakça;

4857 sayılı İş Yasası

Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Makaleler

Bize Ulaşın